تامین مالی جمعی مکانیزمی برد-برد در سرمایه گذاری است
تامین مالی جمعی مکانیزمی برد-برد در سرمایه گذاری است
1401/3/28
نوع:
استارتاپ ها
نویسنده: پرنیان ستوده
این مطلب تحت عنوان تامین مالی جمعی مکانیزمی برد-برد در سرمایه گذاری، به قلم علیرضا آقااحمدی، مدیر تامین مالی سکوی کارن کراد در شماره ۵۴۷۴ روزنامه دنیای اقتصاد، در تاریخ بیست و پنجم خردادماه به چاپ رسیده است.
ایجاد ابزار «تامین مالی جمعی» یا کراد فاندینگ (Crowd Funding) از مهمترین اتفاقات دنیای مالی امروز به شمار می‌آید. بسیاری از کمپانی‌های بزرگ و فعال، در مراحل مختلف برای پروژه‌های خود از کرادفاندینگ برای جذب سرمایه لازم استفاده می‌کنند و توانسته‌اند به موفقیت‌های چشمگیری نیز برسند. از طرفی با گسترش اینترنت و توسعه ابزارهای ارتباط عمومی، کرادفاندینگ توانست به شکل موثرتری عمل کند و در حال حاضر کیک استارتر (Kickstarter) و ایندی گوگو(Indiegogo) به عنوان دو نمونه از مشهورترین پلتفرم‌های کراد فاندینگ در جهان هستند که بدون شک انقلابی در این زمینه به وجود آورده‌اند.
هم‌راستا با توسعه کراد فاندینگ یا همان تامین مالی جمعی در دنیا، این ابزار تامین مالی در ایران نیز با مقداری تاخیر و در سال ۱۳۹۷ از سوی شورای عالی بورس مورد توجه قرار گرفت. پس از تهیه سازوکارهای اجرایی لازم، در سال ۱۳۹۹ اولین طرح تامین مالی جمعی تحت عنوان «دستگاه رادیولوژی دیجیتال سقفی» به جهت سرمایه‌گذاری عموم مردم بر سکوی کارن کراد معرفی گردید.
کرادفاندینگ اگرچه هنوز نوپا محسوب می‌شود، اما در همین زمان نسبتا کوتاه که از عمر تامین مالی جمعی می‌گذرد، به خوبی توانسته در اقتصاد نقش‌آفرینی کند. از نمونه‌های موفق شرکت‌های کراد فاندینگ در ایران، شرکت کارن کراد است که به عنوان اولین شرکت دارای مجوز از شرکت فرابورس ایران در زمینه تامین مالی جمعی، در سال‌های اخیر توانسته است کمپین‌های تامین مالی جمعی متعددی در حوزه‌های مختلف برگزار کند و در این عرصه جزو شرکت‌های صاحب‌نام به شمار می‌آید.
کراد فاندینگ چه فرصت‌هایی را در دنیای اقتصاد به وجود می‌آورد؟ چطور می‌توان از این فرصت‌ها نهایت بهره را برد؟ مهمترین چالش‌های پیش روی تامین مالی جمعی چیست؟ برای پاسخ به این سوالات، باید بیشتر درباره مفهوم تامین مالی جمعی بدانیم.
جذب سرمایه چگونه انجام می‌شود؟
شاید در ظاهر کلیت فرآیند تامین مالی جمعی پیچیده به نظر بیاید؛ این که چگونه یک کمپین جذب سرمایه شکل می‌گیرد، سرمایه‌گذاران از چه راه‌هایی در جریان طرح‌های جذب سرمایه باخبر می‌شوند و خلاصه سیستم تامین مالی جمعی چگونه عمل می‌کند.
سه نقش اساسی در فرایند تامین مالی جمعی وجود دارد که این‌ها به نوعی جذب سرمایه را پیش می‌برند؛ متقاضی سرمایه، سرمایه‌گذار و سکوی تامین مالی جمعی.
متقاضی سرمایه: فرض کنید یک کسب و کار برای پیشبرد بخشی از اهداف خود نیازمند سرمایه است. مثلا برای توسعه حجم تولیدات خود، نیازمند افزایش سرمایه در گردشی به میزان ۲ میلیارد تومان است. با تهیه این میزان سرمایه در گردش، شرکت می‌تواند تولیدات خود را افزایش داده که این امر خود منجر به فروش بیشتر و سوددهی بالاتر خواهد شد. در چنین وضعیتی این کسب و کار به عنوان متقاضی سرمایه شناخته می‌شود. متقاضی با تعیین مبلغ مورد نیاز خود و ارائه یک برنامه جامع از نحوه کار پس از جذب سرمایه، از جمله تعیین ریز هزینه‌کرد و درآمدهای پیش‌بینی‌شده، نیازهای خود را مشخص می‌کند تا سرمایه‌گذاران بتوانند با ارزیابی آن در خصوص ورود به پروژه و مشارکت در آن تصمیم‌گیری کنند.
سرمایه‌گذار: فرد حقیقی و حقوقی که به دنبال سرمایه‌گذاری است، دغدغه اصلی‌اش در وهله اول محافظت از سرمایه در برابر تورم و در وهله دوم سودآوری بالاتر از تورم است. البته فاصله بین این دو مرحله بسیار کم و به نوعی درهم‌تنیده هستند. یک سرمایه‌گذاری بدون سوددهی به نوعی شکست تلقی می‌شود. اما به هر حال سناریوی بدتری هم وجود دارد و آن متضرر شدن در اصل سرمایه است. (نمونه‌هایی از این مدل را می‌توان در فضاهایی چون خرید و فروش ارز دید.) در هر صورت سرمایه‌گذار در ابتدا باید از اصل سرمایه حراست کند و سپس در جستجوی سرمایه‌گذاری مناسب جهت سوددهی باشد. یکی از مهمترین انتخاب‌هایی که سرمایه‌گذاران می‌توانند داشته باشند، سرمایه‌گذاری در کمپین‌های کراد فاندینگ یا همان پویش تامین مالی جمعی است. اما چرا؟ دلایل مختلفی برای این گزاره وجود دارد. که در ادامه به توضیح بیشتر درباره آن می‌پردازیم.
سکوی تامین مالی جمعی: سکوی تامین مالی جمعی در نقش واسطه بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر عمل و با ایجاد یک سیستم ارزیابی و نظارتی دقیق، سرمایه‌گذار را به سرمایه‌پذیر متصل می‌کند. از مهمترین وظایف سکوی تامین مالی جمعی در قبال سرمایه‌پذیر می‌توان به ایجاد یک کمپین صحیح برای جذب سرمایه لازم در بازه زمانی مشخص اشاره کرد. از طرف دیگر سکوی تامین مالی جمعی باید با ایجاد ساز و کارهای مشخص، سرمایه‌گذار را در طی پروژه از جزئیات طرح مطلع و نسبت به پیشرفت طرح گزارش‌های دوره‌ای تدوین نماید. به زبان ساده‌تر، سکوی تامین مالی جمعی با ایجاد یک شرایط برد-برد برای سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر می‌تواند نقش اساسی در جذب سرمایه و موفقیت اهداف هر دو طرف معامله ایفا کند.
چرا از کراد فاندینگ استفاده می‌کنیم؟
دلایل متعددی درباره این مسئله وجود دارد. نیاز کسب و کارها به سرمایه‌گذاری اجتناب ناپذیر است و در صورتی که اقتصاد یک کشور بخواهد با سرعت در مسیر رشد قرار گیرد، نیازمند سرمایه‌گذاری مناسب و صحیح در کسب و کارهای بومی‌ست.
کاستی‌های موجود در اقتصاد ایران، افزایش دامنه تحریم‌ها در سالیان اخیر، افزایش نقدینگی سرگردان در جامعه، مشکلات نقدینگی دولت و نیاز کسب‌وکارهای بومی خلاق به جذب سرمایه منجر به این می‌شود که به سراغ راه‌هایی نظیر تامین مالی جمعی از عموم مردم به عنوان روشی در دسترس برای جذب سرمایه برویم.
در سال ۱۳۹۹ مجوز اولین طرح تامین مالی جمعی از سوی فرابورس صادر و این اتفاق باعث سوق دادن توجهات در بازار سرمایه ایران به سمت کراد فاندینگ شد. تامین مالی موفق این طرح مقدمه‌ای بود بر توسعه ابزار کرادفاندینگ؛ به‌گونه‌ای که ۳۹ پروژه تولیدی کشور در سال ۱۴۰۰ از این روش تامین مالی استفاده نمودند.
علی‌رغم این رشد پرشتاب در حوزه تامین مالی جمعی، چالش‌های بی‌شماری نیز در این مسیر وجود دارد که حل آن‌ها نیازمند یک اراده جمعی هم در سمت نهادهای قانون‌گذار و ناظر و هم در میان فعالان بازار سرمایه کشور است.
کراد فاندینگ و چالش‌های پیش رو
از آن جا که پدیده تامین مالی جمعی در ایران هنوز نوپا محسوب می‌شود، اقدامات حمایتگرانه می‌تواند به حفظ و رشد آن کمک شایانی کند. از همین رو مهمترین اقدامی که در این حوزه می‌بایست انجام شود، توسعه فرهنگ تامین مالی جمعی و معرفی کردن این ابزار هم به کسب و کارها و هم به سرمایه‌گذاران است. بسیاری از این کسب و کارها اطلاعات کامل و دقیقی در این مورد ندارند و به همین خاطر به سراغش نمی‌روند. در حالی که با استفاده از روش تامین مالی جمعی امکان پیشرفت و توسعه فعالیت‌هایشان را خواهند داشت. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران نیز به واسطه آن که در طرح‌هایی با دامنه‌ای از ریسکهای تجاری روبه‌رو هستند، می‌توانند به نرخ‌های بازدهی بالاتر از نرخ بانکی برسند.
حمایت نهادهای بالادستی از طرح‌ها به نحوی که بتوان از پشتوانه آن‌ها جهت تضمین اصل سرمایه‌گذاری افراد استفاده کرد نیز می‌تواند کمک شایانی به اعتمادسازی میان سرمایه‌گذاران نماید.
برخی چالش‌های مهم دیگری نیز در این حوزه وجود دارد که یکی از آن‌ها منع قانونی برای فعالیت شرکت‌های تامین سرمایه توسط شورای عالی بورس است که اگر مجوز فعالیت آن‌ها صادر شود و بتوانند منابع خود را تزریق کنند،کسب و کارها از چنین تحولی منتفع خواهند شد.
کراد فاندینگ و فرصت‌های پیش رو
بدون شک تامین مالی جمعی فرصتی طلایی برای توسعه سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای در حال توسعه و دانش‌بنیان کشور و نیز پروژه‌های هنری است که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک نقش موثرتری در اقتصاد کلان ایفا کند. سکوی تامین مالی جمعی کارن کراد به عنوان اولین پلتفرم کرادفاندینگ ایرانی دارای مجوز از فرابورس، یکی از موفق‌ترین مجموعه‌های فعال در این زمینه است که در ایجاد کمپین‌های موفقیت‌آمیز تامین مالی جمعی شناخته شده است. امید که در سال‌های آینده شاهد موفقیت هرچه بیشتر کسب و کارهای خلاق و فناور در اقتصاد ایران باشیم.
